هنر حدس زدن!

آموختن حدس زدن، بخش مهمی از آموزش است. ابتدا به این موضوع باید بپردازیم که اساسا آموزش چیست؟ آه، این سوال همیشگی...! در دوران باستان، آموزش شامل یادگیری برخی از موضوعات مهم «هنری» مانند؛ چگونه خوب صحبت کردن، چگونه خوب رفتار کردن، چگونه امور را بخوبی اداره کردن، بود و برای انجام این مهم، فرد می بایست چیزهایی از قبیل؛ وقایع، ایده ها، ضرب المثل ها، حکمت،نشانه ها و غیره را می شناخت و هر قدر که شخصی بیشتر از این امور می دانست، بهتر می توانست آن شکل از آموزش را نشان دهد.

 

از آنجا که جهان بیش از پیش پیچیده شد، مقدار موارد دانستن افراد نیز رو به رشد گذاشت. قبل از اختراع گوگل و ویکیپدیا، آموخته های فردی، به شدت، بستگی به توانایی های حافظه فرد و نوع استفاده از وقایع و دانش در جهت انگیزه های او داشت. اما با پیشرفت تمدن بشر، دلیل به عنصر اساسی در بسیاری از موارد زندگی تبدیل گشت. بدین ترتیب آموزش منطبق بر منطق سخت، تفکر انتقادی و توانایی تولید ایده های جدید و راه حل ها از دانش موجود شکل گرفته است. حفظ کردن و بخاطر سپردن به واژه های کثیف تبدیل شده اند و حافظه به عنوان یک راه ساده برای دانستن چیزها بدل گشته است. در واقع آموزش به یک ترکیب بالاتر از مهارت بدل گشته که امروزه بیش از هر چیز دیگری به آن نیاز است.

اغلب دانشجویانم هنگامی که از آنها می خواهم برای جواب به سوالم حدس بزنند، حیرت زده می شوند. حالت صورت آنها و کلماتی که از لب هایشان خارج می شود، به روشنی گویای این سوال است که آیا شما از ما در مورد یک موضوع تکنیکی_ علمی در یک دانشگاه معتبر، می خواهید که جواب را حدس بزنیم؟ بله، در واقع نه تنها از آنها می خواهم که حدس بزنند، بلکه می خواهم تلاش کنم تا اهمیت این مهارت را به آنها ثابت کنم و آن را به آنها آموزش دهم. 

برای اولین بار، یک فیزیکدان ایتالیایی_ امریکایی برنده جایزه نوبل،« انریکو فرمی» این مهارت را در میان دانشجویانش، محبوب کرد.او سوالاتی را مطرح کرد از قبیل؛ چه تعداد تنظیم کننده پیانو در شهر شیکاگو وجود دارند؟ یک اردک چه مسافتی را می تواند پرواز کند؟ واضح است که این سوالات به هیچ وجه با علم و آموزش ارتباط نداشتند. پاسخ دقیق به این سوالات، به عنوان حدس تخمینی و یا محاسبات تخمینی شناخته شده است.

هنر حدس زدن

چرا آقای فرمی می خواست که دانشجویانش توانایی جواب به چنین سوالاتی را داشته باشند؟ چرا حدس تخمینی یک مهارت مهم به حساب می آید؟ من به دانشجویانم که بیشتر آنها رشته های مهندسی می خوانند، می گویم هنگامی که یک ایده یا پروژه دارند و مایل به پیشنهاد دادن به سرپرست خود هستند، یا اگر یکی از اعضا برای آنها پیشنهادی داشت؛ بهتر است که توانایی برآورد سریع هزینه، امکان سنجی مناسب، زمان بندی مورد نیاز و اشکالاتی از این قبیل را داشته باشند. علاوه بر این؛ در صورتی که مایل باشند مقامات مافوق خود را برای نیازهای پروژه های خود متقاعد کنند، آنها باید توانایی نشان دادن اعداد ساده و قانع کننده را به تعدادی از تصمیم گیران امر داشته باشند. برای نمونه؛ شخص باید توانایی برآورد تخمینی آب از دست رفته در رودخانه ای که فاقد سد است را داشته باشد ، یا مقادیر اوقات تلف شده توسط رانندگان و عابران و کارمندان به دلیل نبود برخی از سازه های شهری را و مواردی از این دست . یک سوال ساده و مورد علاقه من برای دانشجویان، محاسبه برآورد مقدار هزینۀ تلف شده توسط آنان برای فرار از کلاس هایی است که والدین آنها برای یک ترم پرداخت کرده اند!

بخشی از مشکل این است که برای انجام یک برآورد خوب، نیازمند برخی وقایع علمی است که ممکن است به راحتی در دسترس نباشد و در اینجاست که مهارت «آموزش حدس» به عنوان یک ابزار مهم، یک نقش اساسی ایفا می کند. در مقابل؛ هنگامی که یک دانشجو یا یک مهندس مایل به نمایش نتیجه محاسبات خود به من باشد، او می باید به سرعت توسط حدس تخمینی قادر باشد مطلبش را اثبات کند. در اینجاست که ترکیب برخی دانش های اساسی، مهارت های ذهنی و تفکر انتقادی باعث می شود که شخص هوشمند در عصر امروز از وقایع در دسترس به سرعت استفاده کند.

حال، قبل از نتیجه گیری، به من اجازه دهید که چند سوال جالب از حدس تخمینی از شما بپرسم؛

در حال حاضر چند نفر در جهان مشغول صحبت با تلفن های همراه خود هستند؟

ضایعات روزانه پلاستیک در ایالات متحده عربی چه مقدار است؟

اگر یک هواپیما دو ساعت تاخیر داشته باشد، در حدود چه مقدار پول تلف می شود؟

انیشتین یکبار گفت: «همه چیز باید به مقدار متناسب ساده شود، ولی نه ساده تر از آن.» منظور او از این گفته این است که انسان باید بتواند مسائل را برای حل کردن، به اندازه کافی، ساده کند. ساده سازی نباید عناصر مهم مانند؛ وقایع علمی کلی، مهارت های منطقی ذهنی و تفکر انتقادی را فدا کند. نیاز ما ادغام این کار به طور کامل با رویکرد آموزش است.

از حافظه بد به حافظه خوب

پیشتر بارها و بارها در مورد حافظه و یادگیری و ورزش حافظه و مغز مطلب نوشته ام. تقویت حافظه ۲ قاعده اصلی دارد؛ گوناگونی و کنجکاوی. وقتی انجام دادن بعضی از کارها برای شما عادی می‌شود، یعنی آنقدر آنها را انجام می‌دهید که آنها جزو طبیعت شما می‌شوند، باید آنها را عوض کنید…

به عنوان نمونه، اگر آنقدر جدول حل کرده‌اید که حتی توی خواب هم می‌توانید این کار را انجام دهید، موقع آن است که خود را به چالشی جدید بکشانید تا بتوانید توانایی مغزتان را به بهترین نحو پرورش دهید. کنجکاوی در محیط اطراف و جهان اطرافتان، اینکه آنچه در اطرافتان می‌گذرد، چگونه اتفاق می‌افتد و چگونه شما می‌توانید آن را بفهمید باعث می‌شود مغزتان با سرعت بالاتر و موثرتری فعالیت کند. به کار بستن مواردی که در این مطلب آمده است، به شما کمک می‌کند به خواسته‌ای که درباره پرورش هوش و حافظه‌تان دارید، برسید. 

حافظه خود را ورزش دهید!

حافظه نیز مثل بازو و بدن شما جای رشد و تقویت دارد و می توان آن را به ورزش وا داشت.آیا شما هم به دنبال یک مکمل اسرارآمیز یا قرص معجره‌آسا برای تقویت حافظه خود هستید یا از شیوه‌های دیگر برای تقویت حافظه خود استفاده می‌کنید؟ چقدر به حافظه خود مطمئن هستید و بیشتر چه چیز را به خاطر می‌سپارید؟ تحقیقات نشان می‌دهد که یکی از بهترین کارها برای تقویت حافظه، ورزش کردن است. ورزش کردن، قدرت مغزی را افزایش داده و از دست رفتن تدریجی حافظه که با افزایش سن اتفاق می‌افتد را به تعویق می‌اندازد. شاید هم ورزش از زوال عقل و بیماری آلزایمر جلوگیری می‌کند.

تعریف حافظه

حافظه بیشتر، فعالیت پیچیده مغزی است که به ما اجازه می‌دهد اطلاعات را ذخیره کنیم و زمانی که به آن نیاز داریم و در مواقع لزوم دوباره به خاطر آوریم. دو نوع حافظه داریم.سیستم حافظه‌ای که اتفاقات زندگی شخصی را نگهداری می‌کند که به آن حافظه اتوبیوگرافیک می‌گوییم و سیستم حافظه‌ای که اطلاعات را درباره اطراف نگهداری می‌کند.از آنجایی که این دو سیستم مجزا از هم کار می‌کنند ممکن است یک حافظه برتر از حافظه دیگر باشد. به طور مثال، یک کودک ممکن است همه اتفاقات جالب طول مدت تعطیلات را به خاطر بیاورد، در صورتی که آنچه را در مدرسه یاد گرفته است، به خوبی نتواند به ذهن بسپارد. حافظه ما اطلاعات را به طور معمول از طریق حس‌های بینایی، شنوایی، بویایی و لامسه ذخیره می‌کند.

چرا فراموشی؟

به طور معمول ما تنها اطلاعاتی را به یاد می‌آوریم که لازم داریم و آنهایی که خیلی قدیمی هستند، فراموش می‌شوند اما چرا بعضی چیزها را از یاد می‌بریم؟جوابش بسیار ساده است. چون مغز ما با اطلاعات زیادی بمباران می‌شود حتی با وجود اینکه ظرفیت ذخیره اطلاعات هم بالاست، اگر اطلاعاتی که از هر حس از لحظه‌ای که متولد می‌شویم در حافظه ذخیره کنیم، حافظه ما به طور کامل پر می‌شود. واقعیت این است که ما به همه آن اطلاعات نیاز نداریم. ما تنها به بعضی از آنها نیاز داریم.

ما می‌توانیم بعضی از اطلاعات خاص را برای مدت کوتاهی در ذهن به خاطر بسپاریم که به آن حافظه کوتاه‌مدت می‌گویند اما گاهی با کوشش و تمرین و تکرار اطلاعات را برای طولانی‌مدت به خاطر می‌سپاریم.وقتی می‌گوییم «فراموش کردم»، این به معنی آن است که اطلاعات را به درستی در حافظه طولانی‌مدت خود ذخیره نکرده‌ایم و یا اینکه این اطلاعات در حافظه طولانی‌مدت ذخیره شده‌اند اما نمی‌توانیم آن را پیدا کنیم چرا که یا به شیوه‌ای بد حافظه ذخیره شده یا اینکه مدت زیادی از آن اطلاعات استفاده نکرده است.حافظه افراد گوناگون با هم فرق می‌کند. 

بعضی افراد، حافظه طولانی‌مدت خوبی دارند و بعضی دیگر حافظه طولانی‌مدت‌شان ضعیف است. مانند سایر مهارت‌های شناختی ارث در حافظه نقش برجسته‌ای دارد. اما تحقیقات نشان می‌دهد که تفاوت‌ها میان افراد با حافظه خوب و حافظه ضعیف به روش‌هایی که افراد برای یادگیری اطلاعات و برای اولین بار استفاده می‌کنند، بستگی دارد.با تقویت شیوه‌های یادگیری مناسب می‌توان اطلاعات بیشتری را به نحو بهتر به خاطر سپرد و در مواقع لزوم آن را به یاد آورد.

با وجود تفاوت در حافظه، تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از مردم با تمرین‌های صحیح و بهره‌مندی از شیوه‌های خاصی می‌توانند حافظه بهتری داشته باشند. این به معنی آن نیست که ما می‌توانیم ظرفیت ذخیره حافظه‌مان را بیشتر کنیم بلکه به معنی آن است که ما می‌توانیم حافظه‌مان را کارآمدتر کنیم. اطلاعات جدیدی را به خاطر بسپاریم و مدت طولانی تری آنها را به ذهن بسپاریم و دوباره و فورا در مواقع لزوم به یاد آوریم.

 

حافظه کودکتان را افزایش دهید!

آیا می خواهید حافظه کودکتان را افزایش دهید، این کار به سادگی انجام پذیر است.

 

کـودک و ضعف حافظه

چه کسی گفته ضعف حافظه فقط در افراد مسن پیش می‌آید؟ ضعف حافظه برای هرکسی صرف‌نظر از سن می‌تواند پیش بیاید… متاسفانه برخلاف آنفلوآنزا و سرماخوردگی، ضعف حافظه داروی مشخصی ندارد تا شما بتوانید با مصرف آن به سرعت نتیجه دارو را ببینید و بتوانید ظرفیت حافظه‌تان را بالا ببرید. مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای تقویت حافظه در همه داروخانه‌ها پیدا می‌شوند ولی واقعا در مورد هیچ کدام از آنها اثبات نشده که می‌توانند روی بازگشت حافظه تاثیر داشته باشند.

آیا کودکتان در به یادآوری اطلاعات مشکل دارد؟ شاید الان زمان آن است که کودکتان را مورد بررسی قرار بدهید و ببینید که چگونه می‌توانید به او کمک کنید تا بتواند حافظه‌اش را تقویت کند.

 

خیلی تاسف‌بار است وقتی ضعف حافظه کوتاه‌مدت در بچه‌ای اتفاق می‌افتد که در اغلب اوقات اجتناب‌ناپذیر است ولی خبر خوب این است راه‌هایی وجود دارد که شما می‌توانید حافظه کودکتان را پرورش دهید.

 

بازی فکری

واضح است که بچه‌ها بازی کردن را دوست دارند. هر نوع از بازی‌ آنها را جذب می‌کند. بنابراین از این خصوصیت بچه‌ها استفاده کنید و بازی‌های فکری بدون محدودیت با آنها انجام دهید.

بازی‌های فکری و پازل‌ها، بازی‌هایی هستند که این فرصت را به بچه‌ها می‌دهند تا آنها فکر کنند و استراتژی‌هایی را طراحی کنند. به این ترتیب،‌ مغز آنها اجازه پیدا می‌کند تا فعالیت داشته باشد و از این رو کودک این توانایی را پیدا می‌کند که در آینده به ظرفیت بالاتری از حافظه دست یابد. ولی تنها بازی‌های فکری و پازل‌ها کافی نیستند.

 

نشاط روحی‌ روانی

این فرصت را به بچه‌هایتان بدهید تا از نظر روحی و روانی هم فعالیت داشته باشند. روحی مرده و غیرفعال جلوی پیشرفت پروسه بازیابی و ذخیره‌یابی اطلاعات را می‌گیرد.

 

بازی در زمین

بردن بچه‌ها به زمین‌های بازی به صورت متناوب و مستمر به آنها کمک می‌کند تا فعالیت فیزیکی و جسمی داشته باشند. بچه‌ای که دچار نوعی کمبود ارتباط با دنیای اطراف و بیرون باشد سست و بی‌حال خواهد شد. وقتی بچه بیرون برده می‌شود تمایل پیدا خواهد کرد تا چیزهای جدیدی کشف کند و این کار باعث می‌شود روح و روان او به فعالیت واداشته شود.

بچه در محیط بیرون و زمین‌های بازی تصورش و تخیلات‌اش را به کار می‌اندازد. او یاد می‌گیرد، چگونه تاب بخورد، یاد می‌گیرد چگونه باید از سرسره پایین بیاید و… . شاید کارهایی که او می‌کند به نظرتان خالی از نکته بیاید ولی وقتی از نزدیک به کارهای او دقت کنید متوجه خواهید شد این فعالیت‌های ساده به او اجازه می‌دهند تا او قدرت فکری و روانی خودش را با دنبال کردن کشفیات جدید ناشناخته‌ها تقویت کند.

 

نمایش و گسترش توانایی عقلی

مردم اغلب به تلویزیون به چشم یک اختراع بد نگاه می‌کنند ولی نمایش‌هایی که در استودیوها ضبط شده می‌توانند باعث گسترش توانایی عقلانی بچه‌ها شوند که شامل قدرت به یادآوری نیز می‌شود. نوع خاصی از نمایش‌ها می‌تواند به بالا بردن سطح حافظه بچه‌ها کمک کند. البته کارتون‌ها در این زمینه تاثیر زیادی نخواهند داشت.

 

همه این نظریه‌ها می‌توانند به فرزند شما کمک کنند تا حافظه‌اش در مسیر درستی تقویت شود. اگر این مشکل را نادیده بگیرید و این شانس را به بچه‌تان بدهید که با همین مشکل ادامه دهد در آینده فرزندی خواهید داشت که باید درد ضعف حافظه را تحمل کند در حالی که فقط ۵ سال دارد.